Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) Petrol 2024 raporuna göre, yavaşlayan talep büyümesi ve artan arzın, küresel petrol piyasalarını önümüzdeki on yılda büyük bir fazlalığa doğru yönlendireceği belirtildi. Biyoyakıtlar da dahil olmak üzere 2023'te günde ortalama 102 milyon varilin biraz üzerinde olan küresel petrol talebinin, önümüzdeki 10 yılın sonuna doğru günde 106 milyon varile yakın bir seviyede sabitleneceğini bekleniyor. Bu arada, orta vadeli görünümüne göre, petrol piyasalarının 2030'a kadar rahat bir şekilde tedarik edileceği öngörülüyor.
Raporu sonuçlarını değerlendiren Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) İcra Direktörü ve GİF Üyesi Dr. Fatih Birol, bu yıl talebin 1 milyon civarında artmasını beklediklerini belirterek, “Bu raporun en son verilere dayanan öngörüleri, bu on yılda büyük bir arz fazlasının ortaya çıktığını gösteriyor. Bu da petrol şirketlerinin iş stratejilerinin ve planlarının meydana gelen değişikliklere göre hazırlandığından emin olmak isteyebileceğini gösteriyor" dedi.
Enerji geçişleri ilerledikçe dünyanın petrol talebindeki büyümenin önümüzdeki yıllarda yavaşlamasının beklendiği belirtilen IEA'nın yeni petrol piyasası görünümüne göre, küresel petrol üretiminin artarak pazardaki baskıların hafifletilmesi ve yedek kapasitenin Covid krizi dışında görülmemiş seviyelere doğru itilmesi bekleniyor.
IEA'nın yıllık orta vadeli piyasa raporunun son baskısı olan Petrol 2024raporunda, petrol arz güvenliği, rafinaj, ticaret ve yatırım açısından geniş kapsamlı sonuçlara yer veriliyor. Raporda, günümüz politikaları ve piyasa eğilimlerine dayanarak, Asya'nın hızla büyüyen ekonomilerinin yanı sıra havacılık ve petrokimya sektörlerinden gelen güçlü talebin önümüzdeki yıllarda petrol kullanımını daha da artıracağı belirtiliyor. Bukazanımların, artan elektrikli otomobil satışları, geleneksel araçlardaki yakıt verimliliği iyileştirmeleri, Orta Doğu'da elektrik üretimi için petrol kullanımının azalması ve yapısal ekonomik değişimler gibi faktörlerle giderek daha fazla dengeleneceği kaydedilen raporda biyoyakıtlar da dahil olmak üzere 2023'te günde ortalama 102 milyon varilin biraz üzerinde olan küresel petrol talebinin, önümüzdeki 10 yılın sonuna doğru günde 106 milyon varile yakın bir seviyede sabitleneceği öngörülüyor.
Büyümedeki yavaşlamaya rağmen, daha güçlü politika önlemleri uygulanmadığı veya davranış değişiklikleri gerçekleşmediği sürece, küresel petrol talebinin 2030'da 2023'e göre günde 3,2 milyon varil daha yüksek olacağı tahmin edildiği belirtilen raporda şu görüşlere yer veriliyor;
“Artışın, Asya'daki gelişmekte olan ekonomilerden (özellikle Hindistan'da ulaşım için daha yüksek petrol kullanımından) ve özellikle Çin'de gelişen petrokimya endüstrisinden gelen jet yakıtı ve ham maddelerin daha fazla kullanılmasından kaynaklanması bekleniyor. Buna karşılık, gelişmiş ekonomilerdeki petrol talebinin onlarca yıldır devam eden düşüşünü sürdürerek 2023'te günde 46 milyon varil civarından 2030'da günde 43 milyon varilin altına düşmesi bekleniyor.
OPEC+ dışındaki üreticiler, beklenen bu talebi karşılamak için küresel üretim kapasitesinin genişletilmesine öncülük ediyor ve bu da 2030'a kadar beklenen artışın dörtte üçünü oluşturuyor. OPEC+ dışı kazanımların günde 2,1 milyon varilini tek başına ABD karşılamaya hazırlanıyor. Arjantin, Brezilya, Kanada ve Guyana ise günde 2,7 milyon varil daha katkıda bulunuyor.
Raporun tahmini, bu on yılın sonuna doğru onaylanmış proje akışının azalmasıyla birlikte önde gelen OPEC+ dışı üreticiler arasında kapasite artışının yavaşladığını ve ardından durduğunu ortaya koyuyor. Ancak şirketlerin halihazırda taslak aşamasındaki ek projeleri onaylamaya devam etmesi durumunda, OPEC+ dışı kapasitenin 2030 yılına kadar günde 1,3 milyon varil daha faaliyete geçmesi mümkün olacak.
Küresel rafinaj kapasitesi, 2023 ile 2030 arasında günde 3,3 milyon varil artarak tarihsel eğilimlerin çok altında bir artış kaydedecek. Ancak biyoyakıtlar ve doğal gaz sıvıları (NGL'ler) gibi rafine edilmemiş yakıtların arzındaki eş zamanlı artış göz önüne alındığında, bu süre zarfında rafine edilmiş petrol ürünlerine olan talebin karşılanması için bu yeterli olacaktır. Bu durum, görünüm döneminin sonuna doğru rafinerilerin kapanması olasılığının yanı sıra 2027'den sonra Asya'da kapasite artışında yavaşlama olasılığını artırıyor.