NATO, ittifakın savunma sanayisiyle ilişkilerini güçlendirmesini sağlayacak bir dizi özel eylem ve proje planını açıkladı.
Kuzey Atlantik İttifakı (NATO), Rusya ile Ukrayna arasında Şubat 2022'de başlayan çatışmaların ardından, müttefiklerin caydırıcılık ve savunma konusundaki kendi yeteneklerini artırmaları ve Ukrayna'ya verilen destek dolayısıyla tükenen stokları yenilemek için yatırımlarını artıracağını duyurdu. Birlik, bu kapsamda 'Savunma Üretimi Eylem Planı'nı açıklarken, ittifakın savunma sanayisiyle ilişkilerini güçlendirmesini sağlayacak bir dizi özel eylem ve proje açıkladı. NATO'Nun eylem planı üç temadan oluşuyor:
"Talebin toplanması, savunma sanayisindeki zorlukların ele alınması ve birlikte çalışabilirliğin artırılması. "
Planın çıktısı, başta Avrupa Birliği olmak üzere diğer uluslararası kuruluşlardaki gelişmeleri ve devam eden çabaları kapsayacak. Açıklamada şu ifadelere yer verildi:
"NATO, müttefiklerin silah sistemleri, araçlar ve diğer önemli ekipmanlar da dahil olmak üzere askeri yeteneklerini geliştirmelerine yardımcı olmada önemli bir rol oynamaktadır. Bu yetenekleri geliştirmek ulusal bir sorumluluktur, ancak NATO'nun koordinasyonu, üyelerinin kendilerini ve Müttefiklerini her zaman savunmak için ihtiyaç duydukları teçhizatı belirlemelerine ve tedarik etmelerine, ölçek ekonomilerinden yararlanmak da dahil olmak üzere yardımcı olur. Ayrıca ulusal sistemlerin sorunsuz bir şekilde entegre olabilmesini ve gerektiğinde birlikte çalışabilmesini sağlar. Bu çalışmalar için savunma sanayisiyle birlikte çalışmak hayati önem taşıyor. Sağlam ve esnek bir savunma sanayii, İttifak'ın caydırıcılığı ve savunmasının güçlendirilmesine katkıda bulunur. NATO Müttefikleri barış zamanında, krizde ve çatışmada gerekli olan savunma sanayii üretim kapasitesini sürdürmeye kararlıdır.
NATO, istişare ve standartların belirlenmesi için bir platform olarak kilit bir rol oynuyor; Müttefiklerin savunma satın alma taleplerini uyumlu hale getirmelerine yardımcı oluyor ve endüstrinin Müttefiklerin sürdürülebilir tedarik sağlayabilmeleri için gerekliliklerini anlamalarına yardımcı oluyor."
"NATO'NUN SAVUNMA ÜRETİMİ EYLEM PLANI"
NATO'Nun 'Savunma Üretimi Eylem Planı', İttifak'ın savunma sanayisiyle ilişkilerini güçlendirmesini sağlayacak bir dizi özel eylem ve proje ortaya koyuyor. Açıklamada planın 'Toplama Talebi' aşaması için şu ifadeler kullanıldı:
"Talebin birleştirilmesi, NATO Müttefiklerinden gelen çok sayıda ekipman siparişinin birleştirilmesi ve belirli gereksinimlerin uyumlu hale getirilmesi anlamına gelir. Bu, endüstriye açık ve öngörülebilir gereksinimler sağlayabilir, bu da pazarın Müttefiklerin tam olarak neye ihtiyaç duyduğunu anlamasına yardımcı olur ve endüstriyi uzun vadeli üretim kapasitesine yatırım yapmaya teşvik eder. Plan, çok yıllı satın alma sözleşmeleri de dahil olmak üzere talebin toplanmasını kolaylaştıracak; daha çevik satın alma ve finansman mekanizmalarının belirlenmesine yardımcı olun; ve endüstriye stok ve üretim gereksinimleri konusunda daha fazla bilgi ve netlik sağlar.
Plan, talebin toplanması için hem mevcut NATO çerçevelerinin daha fazla kullanılmasını, hem de kritik ihtiyaçlara yanıt verecek yeni esnek mekanizmaların yaratılmasını öngörüyor. NATO'nun Yüksek Görünürlük Projelerinden faydalanmak da dahil olmak üzere, çokuluslu işbirliği yoluyla talebin toplanması, kilit sistemlerin birlikte çalışabilirliğini ve mühimmatların birbiriyle değiştirilebilirliğini artırmaya yardımcı olabilir.
Mevcut çerçeveler halihazırda önemli miktarda mühimmat alımının ilerletilmesine yardımcı oldu. Örneğin, NATO'nun Kara Muharebesinde Belirleyici Mühimmat çerçevesi kapsamında, 2023 yılında NATO Destek ve Tedarik Ajansı yüzbinlerce önemli mühimmat için çerçeve sözleşmeleri ve siparişleri uygulamaya koydu . Tahmini değeri 2,4 milyar Avro (1 milyar Avro kesin siparişler dahil) olan bu sözleşmeler, 155 mm topçu, tanksavar güdümlü füzeler ve ana muharebe tankı mühimmatı gibi çok çeşitli kritik mühimmat türlerinin teslimini sağlıyor. Bu sözleşmeler kapsamındaki ilk teslimatlar 2023'ün sonunda başladı. Ocak 2024'te NATO, 1,2 milyar ABD doları tutarında topçu mühimmatı için sözleşme imzaladı ve NSPA yaklaşık 220.000 adet 155 milimetrelik top mermisi satın aldı.
"PLANLAMA, SATIN ALMA, TEDARİK ZİNCİRİ İÇİN EYLEM PLANI"
Savunma sanayisinin zorluklarına çözüm bulmak aşamasında ise hedefin yeterli ve sürdürülebilir savunma sanayi kapasitesine duyulan ihtiyaç dile getirilirken, "Müttefikler tarafından daha fazla sipariş verildikçe, belirli mühimmat türlerinin teslimat süreleri uzadı. NATO, savunma sanayi tedarik zinciri konularının ve genel kapasitenin daha iyi anlaşılmasını sağlayacak bir dizi ölçüm oluşturmak için çalışıyor.
Plan sonucunda oluşturulan yeni bir Savunma Sanayii Üretim Kurulu , savunma planlaması ve satın alma ve tedarik zincirleri gibi diğer ilgili konulardaki en iyi uygulamaları paylaşmak üzere savunma sanayii planlama ve satın alma konusunda Müttefik uzmanları bir araya getiriyor. Kurulun açılış toplantısı 13 Aralık 2023'te gerçekleşti ve şu konulara odaklanacak üç çalışma grubunun oluşturulmasına yol açtı: genel endüstriyel kapasitenin, tedarik zincirlerinin, birlikte çalışabilirliğin ve endüstriyel planlamayla ilgili konuların anlaşılması. Kurul, NATO'nun Ulusal Silahlanma Direktörleri Konferansı'na (CNAD) rapor verir.
Eylem Planı aynı zamanda sanayi ile etkileşime yönelik mekanizmaların güçlendirilmesi ve onların bakış açılarının tam olarak dikkate alınmasının sağlanması ihtiyacının da altını çiziyor."
"BİRLİKTE ÇALIŞABİLİRLİK VE STANDARDİZASYON EN ÖNEMLİ KONU"
NATO'nun planının üçüncü unsuru, başlangıçta kara savaşında belirleyici mühimmatlara odaklanan birlikte çalışabilirlik ve standardizasyonu. Bu konuyla ilgili olarak NATO, "Birlikte çalışabilirlik, tüm Müttefiklerin, NATO standartlarını karşılayan teçhizat kullanmak da dahil olmak üzere, ortak hedeflere ulaşmak için birlikte çalışabilmelerini sağlar. Plan, malzeme standartlarının gözden geçirilmesi sürecini iyileştirmek, standartların İttifak çapında uygulama durumu ve düzeyine ilişkin görünürlüğü artırmak ve Müttefiklerin sanayiye yönelik ulusal yetenek gereksinimleri konusunda NATO malzeme standartlarını desteklemek için bir dizi faaliyetin ana hatlarını çiziyor. Eylem Planının güncellenmiş versiyonu 2024 yılı sonundan önce geliştirilecektir" açıklamasını yaptı.
NATO, programın özetini, hedefinin sürdürülebilir düzeyde savunma sanayii üretimi sağlamak için atılan adımların yanı sıra, İttifak'ın teknolojik üstünlüğünü korumak amacıyla yenilik konusunda da savunma sanayisiyle işbirliği yapmak olarak özetledi.
Öte yandan NATO yeni teknolojiler konusunda da programa yer verirken, "Yapay zeka, otonom sistemler, biyoteknoloji ve kuantum teknolojileri gibi yeni ortaya çıkan ve yıkıcı teknolojiler çatışmanın karakterini değiştiriyor. NATO, yeni teknolojiler geliştirmek ve benimsemek, küresel standartları şekillendirmek ve İttifak'ın demokratik değerlerini yansıtan sorumlu kullanım ilkelerini yerleştirmek için Müttefikler, ortaklar ve özel sektörle birlikte çalışıyor" ifadelerini kullandı.