Azerbaycan, Kazakistan ve Özbekistan, Avrupa'ya elektrik ihracatı planı için hazırlıklarını sürdürüyor.
EurasiaNET'te yer alan haberde, Azerbaycan, Kazakistan ve Özbekistan'ın Avrupa'ya yeşil elektrik enerjisi ihraç etme planıyla ilgili detaylara yer verildi.
Analiz ve yorum içerikli haberin detayları şöyle:
"Orta Asya-Hazar Havzası ülkeleri arasındaki ekonomik entegrasyon çabaları ivme kazanıyor. Azerbaycan, Kazakistan ve Özbekistan, elektrik şebekelerini Avrupa Birliği'ne (AB) elektrik ihraç etme amacıyla birbirine bağlamak için bir yeşil enerji planı geliştiriyor. Üç ülkenin enerji bakanları, Mayıs ayı başında, esas olarak rüzgar ve güneş enerjisinden yararlanarak ortak elektrik ihracat potansiyellerini araştırmak amacıyla bir mutabakat zaptı imzaladıklarını duyurdu. Kazakistan aynı zamanda hidroelektrik üretim kapasitesini de artırmayı hedefliyor. İşbirliği planlarının ana hatlarını çizen üçlü notta, Hazar Denizi'nin deniz tabanına bir “yüksek gerilim kablosu” döşenmesi öngörülüyor. Kazakistan Enerji Bakanı Almassadam Satkaliyev'e göre böyle bir iletim hattına ilişkin teknik özellikler halihazırda geliştirildi.
Satkaliyev, "Uluslararası iletim koridorlarının (finansman, gelir akışı ve mülkiyet) geliştirilmesi ve yeşil enerjinin Avrupa Birliği ülkelerine satışı için önerilen bir iş modeli geliştirilecek. Fizibilite çalışmaları devam ediyor. AB, yeni gelişen konsorsiyuma 'yeşil enerji satın almaya ilgi duyduğunu' bizlerle paylaştı. Fizibilite çalışmasında inşaat ve finansman ayrıntıları üzerinde çalışılacak ve yıl sonuna kadar ön tahminler üretilmesi bekleniyor. Projeye veya ilgili enerji ihracatının miktarına bir fiyat belirlemek için henüz çok erken. Oldukça büyük miktarda bir yatırımdan bahsediyoruz" dedi.
Üçlü mutabakatın özünde yer alan Hazar ötesi bağlantıyı güçlendirme çabası, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) tarafından önerilen ve Orta Asya devletlerinin bölgesel ticaret engellerini ortadan kaldırma ve ticari büyümeyi artırmak için yeni ağlar oluşturma konusunda inisiyatif aldığı B5+1 olarak adlandırılan ticaret ve yatırım içerikli ekonomik planla örtüşüyor. B5+1'in Mart ayındaki başlangıcından bu yana, Orta Asya ülkeleri ticaret kurallarını basitleştirmeye yönelik adımlar attı. Üçlü mutabakat, Orta Asya'nın ötesine geçerek Hazar Denizi'ne kadar uzanan bölgesel işbirliğinin desteklenmesinde önemli bir adıma işaret ediyor. AB'ye elektrik ihraç etme hedefi, her üç ülkenin de önümüzdeki yıllarda yenilenebilir enerji üretim kapasitesini önemli ölçüde artırmaya yönelik açıkladığı planlarla örtüşüyor.
Enerji ihracatının ana katalizörü, 2030 yılına kadar yenilenebilir kaynaklar yoluyla ilave 20 Gigawatt (GW) üretmeyi hedefleyen Özbekistan olacak. Ülke, bu hedefe ulaşılması için ülkenin toplam yenilenebilir kapasitesini 27 GW'a çıkarmayı düşünüyor. Özbek Hükümeti, 12 GW üretmesi öngörülen rüzgar ve güneş enerjisi tesislerinin geliştirilmesine yönelik anlaşmalar imzalamıştı ve Mayıs ayında 6 GW'lık bir sözleşme daha imzaladı .
Özbekistan Devlet Başkanı Şevket Mirziyoyev, Mayıs ayı başlarında Taşkent'te düzenlenen yatırımcı forumunda, "Enerji sektörünün verimliliğinin artırılması tüm bölgemiz için önemlidir" açıklamasını yapmıştı.
Kazakistan ve Azerbaycan'ın enerji ihracatı düzenlemesinde daha kolaylaştırıcı bir rol oynaması kaçınılmaz görünüyor. Fosil yakıtların bolluğu göz önüne alındığında Astana'nın yenilenebilir hedefleri Özbekistan'ın hedeflerine göre daha mütevazi. Satkaliyev'e göre Kazakistan şu anda yenilenebilir kaynaklardan yaklaşık 2,9 GW enerji üretiyor ve 2030 yılına kadar en az 5 GW daha eklemeyi umuyor. Ancak Kazakistan'ın 2023'te ülkenin net elektrik ithalatçısı haline gelmesine neden olan elektrik açığıyla boğuşması nedeniyle bu kapasitenin büyük bir kısmına yurt içinde ihtiyaç duyulabilir.
Azerbaycan'ın 2030 yılına kadar 5 GW güneş ve rüzgar enerjisi üretme hedefi var. Bakü'nün Kazakistan ve Özbekistan ile imzaladığı Mutabakat Zaptı, potansiyel olarak Azerbaycan'ın Macaristan ve Romanya da dahil olmak üzere AB ülkeleriyle su altı kablosu yoluyla enerji ihraç etme konusunda imzaladığı 2023 anlaşmasına dayanıyor.
Karadeniz projesinin fizibilite çalışması, Rusya-Ukrayna çatışması öncesinde yapılmıştı."