Bu Yıl Temiz Enerjiye 2 Trilyon Dolar Yatırım Yapılacak

Temiz enerji teknolojileri ve altyapısına yönelik küresel harcamalar, özellikle gelişmekte olan ekonomilerde yüksek finansman maliyetlerinin yeni projeleri engellemesine rağmen 2024'te 2 trilyon dolara ulaşma bekleniyor.

Uluslararası Enerji Ajansı'nın (IEA) yeni raporuna göre, finansman üzerindeki baskılara rağmen, temiz enerjiye yapılan küresel yatırım, tedarik zincirlerinin iyileştirilmesi ve temiz teknolojilere yönelik maliyetlerin düşürülmesiyle birlikte 2024 yılında fosil yakıtlara yapılan yatırımın iki katına ulaşacağı belirtildi.

Dünya çapındaki toplam enerji yatırımının 2024'te ilk kez 3 trilyon doları aşmasının beklendiğini kaydedilen raporda, yenilenebilir enerji, elektrikli araçlar, nükleer enerji, şebekeler, depolama, düşük emisyonlu yakıtlar, verimlilik iyileştirmeleri ve ısı dahil olmak üzere temiz teknolojilere yaklaşık 2 trilyon doların ayrılmasının beklendiği belirtildi. Bu arada 2024 yılında kömür, gaz ve petrole yapılan yatırım 1 trilyon ABD dolarının biraz üzerinde bekleniyor. 2023 yılında yenilenebilir enerji ve şebekelere yapılan toplam yatırım ise ilk kez fosil yakıtlara harcanan tutarı geride bıraktı.

Gelişmekte olan ve gelişen ekonomilerde (Çin dışında) temiz enerji harcamalarının Hindistan ve Brezilya öncülüğünde ilk kez 300 milyar doları aşması dikkat çekiyor. Ancak bu, küresel temiz enerji yatırımının yalnızca yüzde 15'ini oluşturuyor; bu oran, yüksek sermaye maliyetinin yeni projelerin geliştirilmesini engellediği bu ülkelerin çoğunda artan enerji talebini karşılamak için gerekenin çok altında bulunuyor.

Bugün fosil yakıtlara giden her dolara karşılık, neredeyse iki dolar temiz enerjiye yatırıldığın kaydeden IEA İcra Direktörü Fatih Birol, “Temiz enerji harcamalarındaki artış, güçlü ekonomi, devam eden maliyet düşüşleri ve enerji güvenliği hususlarıyla destekleniyor. Ancak büyük ekonomiler yeni temiz enerji tedarik zincirlerinde avantaj elde etmek için rekabet ederken, sanayi politikasının da güçlü bir unsuru var. Yatırımın en çok ihtiyaç duyulan yerlere, özellikle de bugün uygun fiyatlı, sürdürülebilir ve güvenli enerjiye erişimin ciddi şekilde eksik olduğu gelişmekte olan ekonomilere ulaşmasını sağlamak için daha fazla şey yapılmalıdır" dedi.

Çin'in 2024 yılında tahmini 675 milyar dolara ulaşarak temiz enerji yatırımında en büyük payı almasının bekleniyor. Bu, özellikle güneş enerjisi, lityum piller ve elektrikli araçlar olmak üzere üç sektördeki güçlü iç talepten kaynaklanıyor. Bunu sırasıyla 370 milyar dolar ve 315 milyar dolarlık temiz enerji yatırımıyla Avrupa ve ABD takip ediyor. Bu üç büyük ekonomi tek başına küresel temiz enerji yatırımının üçte ikisinden fazlasını oluşturuyor ve bu da enerjiye uluslararası sermaye akışındaki eşitsizliklerin altını çiziyor.

Küresel petrol ve doğalgaz yatırımlarının, 2023'teki benzer artışın ardından 2024'te yüzde 7 artarak 570 milyar dolara ulaşması bekleniyor. 2023 ve 2024'teki harcamalardaki büyüme ağırlıklı olarak Orta Doğu ve Asya'daki ulusal petrol şirketlerinden kaynaklanıyor. Rapor, 2024'teki petrol ve gaz yatırımlarının, günümüzün politika ortamlarında 2030'da ima edilen talep seviyeleriyle büyük ölçüde uyumlu olduğunu, ancak ulusal veya küresel iklim hedeflerini vuran senaryolarda öngörülenden çok daha yüksek olduğunu ortaya koyuyor. Rapora göre, petrol ve gaz şirketlerinin temiz enerji yatırımı 2023'te 30 milyar dolara ulaştı. Bu rakam, sektörün toplam sermaye harcamalarının yalnızca yüzde 4'ünü oluşturuyor. Bu arada, kömür yatırımı da artmaya devam ediyor. 2023'te onaylanan 50 gigawatt'tan fazla azaltılmamış kömür yakıtlı enerji, 2015'ten bu yana en yüksek rakam olarak gerçekleşti.

Ekonomik zorlukların yanı sıra, şebekeler ve elektrik depolama da temiz enerjiye geçişte önemli bir kısıtlama oluşturuyor. Ancak şebekelere yapılan harcamalar artıyor ve 2015 ile 2021 yılları arasında yıllık 300 milyar dolar civarında takılıp kalarak 2024'te 400 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Artış büyük ölçüde Avrupa, ABD, Çin ve bazı ülkelerdeki yeni politika girişimleri ve finansmandan kaynaklanıyor. Bu arada pil depolamaya yönelik yatırımlar da hızla artıyor ve maliyetlerin daha da düşmesiyle 2024'te 54 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Yine bu harcamalar oldukça yoğundur. Gelişmiş ekonomilerde ve Çin'de pil depolamaya yatırılan her doların yalnızca bir senti diğer gelişmekte olan ekonomilere yatırıldı.